اصلی ترین محصول کشاورزی قابل کشت کرکوند،برنج است .برنج لنجان که دارای عطرومزه ای عالی و شناخته شده در ایران است،بیشترین نوع کشت را به خود اختصاص داده است.آب مورد نیاز کشت برنج در کرکوند از تقسیم آب زراعی زاینده رود بوده و درزمینهای حاصلخیز شمال شهر و تقریباًبه طورسنتی کشت میشود.کشاورزان دراوایل اردیبهشت ماه، شروع به نشاء گیری درخزانه نموده و در اوایل تیرماه اقدام به انتقال نشاء ها به زمین اصلی نموده وکشت محصول برنج صورت می گیرد و در اوایل پائیز محصول برداشت میشود.
اطلاعات کامل تر دربارۀ برنج ازدانشنامۀ ویکی پدیا:
برنج از مهمترین غلات است. نیمی از جمعیت جهان، شامل بیشتر آسیای شرقی، به برنج به عنوان یک غذای اصلی وابسته هستند.
برنج گیاهی است که دارای ارقام زودرس (طول دورة رشد ۱۳۰ تا ۱۴۵ روز)، متوسطرس (۱۵۰ تا ۱۶۰ روز) و ارقام دیررس (۱۷۰ تا ۱۸۰ روز) میباشد. برای شناخت بهتر گیاه برنج به ذکر قسمتهای مختلف آن از قبیل ریشه، ساقه، برگ و غیره.
ریشة برنج سطحی و افشانبوده و حداکثر در عمق ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتری خاک نفوذ مینماید. در این گیاه بغیر از ریشههای جنینی از محل گرهها نیز ریشه بوجود میآید. هر چقدر رشد برگها بیشتر باشد بر رشد ریشهها هم افزوده شده و در نتیجه میتوان گفت که با افزایش تعداد پنجهها تعداد برگی بیشتر شده و در نتیجه رشد ریشهها نیز زیادتر میگردد.
در زمان باز شدن گلها و به خوشه رفتن برنج رشد ریشه حداکثر مقدار خود را دارد.
ساقة برنج بندبند و تو خالی بوده و در فواصل مختلف ساقه جدارههای سختی قرار دارد که در آن قسمتها ساقه توپر میباشد و گره نام دارد. فاصلة بین دو گره را میان گره مینامند. برگهای این گیاه کشیده و دارای رگبرگهای موازی بوده و بدون دمبرگ است و قاعدة برگ پهنتر از سایر نقاط آن میباشد. و قسمتی از ساقه گیاه یا تمام محیط آنرا احاطه کرده که آنرا غلاف یا نیام مینامند.در قاعده برگ در طرفین غلاف دو صفحة کوچک یا بزرگ بنام گوشوارک (Stipule) وجود دارد. همچنین در محل اتصال غلاف به ساقه زائدة کوچکی بنام زبانک (Liyule) وجود دارد.همچنین تعداد گرهها در این گیاه از ۱۰ تا ۲۰ عدد تغییر مییابد. در مقادیر مساوی شاخص سطح برگ (LAI) بوتههای دارای ساقة بلند از نور بهتر میتوانند استفاده نمایند ولی به آسانی ورس مینمایند. ارتفاع بوتههای برنج در ارقام مختلف از ۵۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر و گاهی اوقات تا ۲۰۰ سانتیمتر تغییر مییابد.

برگهای این گیاه متناوب بوده و در دو جانب متقابل ساقه قرار دارند. تعداد برگها در ارقام مختلف برنج متفاوت بوده، در ارقام زودرس ۱۴ تا ۱۵ برگ، در ارقام متوسطرس ۱۶ تا ۱۷ برگ و در ارقام دیررس تعداد برگها ۱۸ تا ۱۹ برگ بر روی هر ساقه میباشد.افزایش دمای هوای پیرامونی در زیاد شدن سطح برگ اثر تعیین کنندهای داشته و موجب بیشتر شدن تعداد برگها میگردد.در مقادیر مساوی شاخص سطح برگ (LAI) بوتههایی که برگهای کوچک و زیادتر دارند از بوتههایی که برگهای بزرگ و اندک دارند بهترند.
پنجهها به جوانههای اولیه گفته میشوند که در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوایی تبدیل به ساقه میشوند. از مرحله ۴ تا ۵ برگی شدن گیاه پنجهزنی آغاز میگردد. پنجهها در مراحل اولیه رشد برای تأمین مواد غذایی خود از ساقة اصلی استفاده میکنند و این عمل تا ظهور حداقل ۳ برگ و ۴ ریشه ادامه مییابدموقعی که نشاءها از خزانه به زمین اصلی منتقل شدند پنجهزنی شروع شده و تا یکماه بعد نیز ادامه مییابد. پس از پایان یکماه رشد پنجهها به حداکثر خود رسیده و پس از آن از تعداد آنها کاسته خواهد شد. شرایط اقلیمی بویژه آب و هوا در رشد پنجهها بسیار مهم و مؤثر میباشد. قدرت تولید پنجه در برنج خیلی زیاد بوده بطوری که هر بوته برنج معمولاً ۴ تا ۵ پنجه تولید مینماید.
گل آذین در برنج بصورت پانیکول بوده و فرق آن با گل آذین سنبله در این است که در پانیکول هر سنبلک دارای دم باریک و بلندی میباشد و به همین دلیل به آن خوشه سنبل هم گفته میشودپانیکول در ارقام مختلف برنج به شکلی فشرده، باز و یا نیمهباز است. البته از نقطه نظر اصلاحگران نباتات در تولید هیبرید و اریتههایی که گل آنها بیشتر باز باشد بهترند زیرا مقدار دگرگشنی و در نتیجه تولید بذر آنها بیشتر است.پانیکول برنج در انتهای ساقه وجود داشته و دارای شاخههای فرعی با محورهای ثانوی میباشد. خوشچهها روی دو گل کوتاه بوجود میآیند که نوک آن روی گلومهای نازا (لمای عقیم) توسعه یافتهاست و به چند وجهی کنگرهدار تبدیل میشوند. بنابراین نوک فنجانی شکل و متورم مشابه یک زوج گلوم حقیقی است و به آن گلوم حقیقی گفته میشود. هر خوشچه دارای محور کوچکی بنام محور سنبلهاست که روی آن یک گل در محور برگک پانویه که گلومهای نازا نام دارد تشکیل میشود. گلدهی در برنج از نوک گل آذین شروع شده و به سمت پایین ادامه مییابد. در موقع ظهور خوشه نیاز ریشه به مواد غذایی بویژه ازت، فسفر و پتاس زیاد است.

گل آذین در برنج بصورت خوشهای بوده و دارای انشعابات فرعی میباشد و حاوی سنبلچههای تک گلچهای است. برنج بر خلاف سایر غلات که ۳ تا ۴ پرچم دارند دارای ۶ پرچم است. نافه کوتاه و بساکها بصورت دوخانهای و دارای یک مادگی بوده که حاوی یک تخمدان میباشد. کلاله دو شاخه و پردار است. مادگی دارای تخمدان یک برچهای میباشد.برگک فرقانی یا گلوم گل دهندة لما (گلومل یا پوشینه سنبله که ریشک روی آن میرود) و پالئا (گلومل یا پوشینة گیاهان گرامینه که فاقد ریشک است)، همراه با گل در برگرفته شده یک گل را تشکیل میدهند. در اطراف هر گل دو برگ بنام پوشینه (Glumelle) وجود دارد که یکی لما (Lemma) و دیگری پالئا (Palea) نامیده میشود. همچنین در انتهای هر سنبله دو برگک بنام پوشه (Glume) وجود دارد. در برنج گلومها خیلی کوچک بوده و حتی ممکن است گاهی اوقات حذف شده باشند. طول گلومهای خارجی ۴/۱ لما و پالئا و در بعضی از واریتهها هم اندازة لما و پالئا است. عموماً لما دارای ریشک و پالئا فاقد ریشک میباشد. ۷ تا ۹ روز بعد از گل دادن لایه آلرون از تغییر شکل لایة خارجی بافت آندوسیرم بوجود میآید.
برنج گیاهی است خود گشن و بین صفر تا ۳ درصد دگرگشنی دارد. گرده افشانی تقریباً همزمان با باز شدن گلها در شرایط طبیعی روی میدهد. دمای مطلوب برای گرده افشانی در حدود ۳۱ تا ۳۲ درجه سانتیگراد است. در دمای پایینتر از ۱۰ تا ۱۳ درجهسانتیگراد و همچنین بالاتر از ۶۰ درجه سانتیگراد گردهافشانی متوقف میگردد.خشکی و دمای پایین میتواند روی گرده افشانی اثر منفی داشته باشد. حداقل دما برای انجام عمل لقاح ۱۵ درجه سانتیگراد میباشد.زمان باز شدن گلها ۸ صبح الی ۲ بعدازظهر بوده و گلهای گل آذین در بین یک دورة ۷ تا ۱۰ روزه باز میشوند و اکثر آنها ۲ تا ۴ روز پس از خروج گل آذین از غلاف برگ این کار را انجام میدهند.
از تیپها ایرانی میتوان به گرده. صدری. دم سیاه و..... اشاره کرد
میزان کشت برنج در ایران
استان مازندران رتبه اول(۹۳۸۷۳۲٫۱۹) و گیلان(۷۴۱۲۴۱٫۹ )،گلستان(۲۲۹۴۵۴٫۹۹) ، فارس(۲۲۶۲۹۶٫۷۲ )و خوزستان(۲۱۹۸۰۹٫۱۵) در رتبههای بعدی از نظر میزان تولید قرار دارند. در سال ۱۳۸۵، ۶۲۰٫۰۰۰ هکتار سطح زیر کشت برنج بوده و ۲۶۱۲۱۷۴٫۳۴ تن شلتوک برنج تولید شدهاست.

دما: میانگین دمای مورد نیاز برنج هنگام رشد باید بین ۲۰ تا ۳۷ درجه سانتیگراد باشد. پایین بودن دما در اوایل فصل زراعی یا آبیاری مزرعه با آب سرد سبب میشود که زمان رسیدن دانهها به تأخیر افتد. بالا بودن دما هم موجب کاهش تعداد سنبلچههای بارور و وزن دانهها میشود. نور: نور هم یکی از عوامل مؤثر در رشد گیاه است. شدت نور در اوایل فصل زراعی شاید عامل محدود کنندهای برای رشد برنج به حساب آید. اما با نزدیک شدن به پایان فصل زراعی ، بویژه موقع تشکیل خوشه ، رقابت برای جذب نور بین بوتهها افزایش مییابد. رطوبت: مناسبترین میزان رطوبت برای گلدهی گیاه برنج ، ۷۰ تا ۸۰ درصد است. رطوبت کمتر از ۴۰ درصد ، عامل بازدارندهای برای گلدهی گیاه به شمار میرود. وزش باد و ریزش باران و تگرگ ، در زمان گلدهی زیانبار است. همچنین بارندگی موقع برداشت محصول هم عملیات مربوط به خشک شدن محصول را به تأخیر میاندازد. برنج ، کلا گیاه آب دوستی به شمار میرود، ولی آبزی نیست. چون ریشه گیاهان آبزی قادر نیست که تارهای کشنده و ریشههای فرعی تولید کند. در حالی که ریشه برنج هم تار کشنده و هم ریشه فرعی دارد. آب: آب مورد نیاز برنج از سایر غلات بیشتر است. هشتاد درصد آب مورد نیاز محصول برنج تولید شده در جهان بویژه در نقاط استوایی ، از آب باران تأمین میگردد. ۲۰ درصد باقی مانده را از آب رودخانه و آب چاه تأمین مینمایند. نتایج بدست آمده نشان داده که اگر دمای آب کمتر از ۱۹ درجه سانتیگراد باشد، زمان رسیدن دانه به تأخیر میافتد. اگر هم از ۳۰ درجه بیشتر باشد، گسترش ریشه و میزان عملکرد گیاه برنج به دلیل محدود بودن اکسیژن موجود در آب ، کم میشود و بازدهی گیاه کاهش مییابد. خاک: برنج در خاکهای مختلف ، از فقیر تا غنی که تنها آب مورد نیاز گیاه تأمین باشد به عمل میآید. البته مقدار آب مصرفی در خاکهای سبک بیش از خاکهای سنگین است. مناسبترین خاک برای کشت برنج ، خاک رسی با لایه غیر قابل نفوذ در عمق ۵۰ تا ۱۵۰ سانتیمتری و همراه با مقدار زیادی مواد آلی است. برنج اصولا نسبت به شوری خاک و شوری آب مقاوم است. در صورتی که آب کافی برای شستشوی نمک خاک وجود داشته باشد، میتوان از برنج برای اصلاح خاکهای شور استفاده نمود.
بازتاب حرارتی کولتیوارهای گرمسیری، مانند: جوانه زنی بذر، پنجه دهی، رشد نشاء، مدت زمان رشد و طول ساقه، به طوری که تا کنون شناخته شدهاست، نسبت به کولتیوارهای مناطق معتدل تفاوت بسیاری دارند. به هرحال، روابط بین تیپهای بومی و بازتاب درجه حرارت در رشد، روظرفیت پنجه دهی در شش تیپ بومی کولتیوارهای هندی و ژاپنی در ترکیبات مختلف نور و درجه حرارت در اتاقکهای رشد کاملا کنترل شده، مورد مطالعه قرار گرفت. کاکی زاکی، پیشنهاد کرد که در شدت نور پایین و در درجه حرارت پایین بدون توجه به تیپ بومی، میزان پنجه دهی در درجه حرارت پایین بیش تر ازبروز زردی پهنک برگ در درجه حرارت پایین ( ۱۵ درجه سانتی گراد ) در میان شش تیپ بومی آسیایی، اوس، تجره، بولو، و کولتیوارهای ژاپنی آزمایش شد. اوس و تجره زردی شدیدی پیدا کردند. ژاپنی و بولو، به ویژه ژاپنی در درجه حرارت پائین تحمل بیش تری نسبت به زردی را نشان داد. بورو تیپ متوسط بین بولو و اوس یا تجره بود.
0 نظر دهید:
ارسال یک نظر